Jak doświetlić poddasze użytkowe?
Naturalną reakcją organizmu na brak odpowiedniej ilości światła w pomieszczeniach jest złe samopoczucie, bóle głowy, apatia i przygnębienie. Analogicznie dostatecznie duża ilość promieni słonecznych we wnętrzach dodaje organizmowi energii i poprawia nastrój.
Najbardziej naturalnym, wręcz oczywistym sposobem na dostarczenie do wnętrz światła słonecznego jest zamontowanie okien. Należy pamiętać o tym, że wnętrza przyjazne mieszkańcom to takie, w których światło dzienne odgrywa kluczową rolę. Ogromny wybór asortymentu umożliwiają dobór najwłaściwszych okien do każdej każdego domu z poddaszem użytkowym.
Okna szczytowe, lukarny czy świetliki dachowe?
Dobór właściwych okien do pomieszczeń na poddaszu użytkowym zależne jest od kąta nachylenia dachu, wysokości ścianki kolankowej, czy ścian szczytowych. Już na etapie projektu następuje szereg wyliczeń, na podstawie których projektant ocenia, jaki rodzaj okien najlepiej sprawdzi się w tym konkretnym domu.
Zdarzają się również sytuacje, kiedy poddasze jest adaptowane na cele użytkowe w terminie znacznie późniejszym, niż budowa domu. Wtedy należy złożyć w odpowiednim urzędzie wniosek o zmianę sposobu użytkowania poddasza. W takiej sytuacji ocenie i ewentualnemu dostosowaniu ulegają wszystkie elementy poddasza, również fragmenty, w których należy osadzić okna szczytowe na poddaszu, aby w sposób zgodny z normami doświetlić przestrzeń. Poddasze, które zostanie poddane adaptacji, powinien obejrzeć doświadczony projektant lub wykonawca, który w sposób rzeczowy wyjaśni wady i zalety montażu określonych modeli okien w myśl zasady, że powierzchnia przeszkleń powinna wynosić minimum 1/8 powierzchni podłogi.
Okna fasadowe czy połaciowe?
Aby móc rozróżnić okna szczytowe na poddaszu i ocenić ich wady i zalety, najpierw należy dowiedzieć się, czym są okna fasadowe, a czym połaciowe. Okno fasadowe umieszczone jest pionowo w ścianach budynku, okno połaciowe natomiast, zwane popularnie dachowym, w połaci dachu. W dachach kopertowych (czterospadowych) z reguły nie ma możliwości umieszczenia pełnowymiarowych okien fasadowych, ponieważ niewystarczająca wysokość ścianki kolankowej na to nie pozwala. Ponadto dach okalający poddasze użytkowe z każdej strony, zasłania w dużej mierze słońce, więc zabieg ten mija się z celem. W przypadku dachów kopertowych istnieje jednak rozwiązanie w postaci lukarny, która pozwoli na montaż okna fasadowego i jeszcze lepsze doświetlenie poddasza użytkowego.
W przypadku braku lukarny na poddaszu użytkowym domu z dachem kopertowym montowane są okna połaciowe. Nie jest to problemem, ponieważ okna dachowe montowane w połaci wpuszczają do wnętrza nawet 50% więcej światła, niż pionowe okna fasadowe o takiej samej wielkości. Dlatego doświetlenie oknami wyłącznie połaciowymi, przyniesie zadowalający rezultat. Pomieszczenie na poddaszu w domu z dachem dwuspadowym lub jednospadowym jest świetnym tłem do zastosowania mieszanego, czyli hybrydowego zestawu okien. Można bowiem na ścianach szczytowych zamontować okna fasadowe, dodatkowo doświetlając poddasze wnętrze oknami dachowymi.
Okno dachowe charakteryzuje się wieloma zaletami, do których można zaliczyć możliwość montażu w niemalże każdym dachu, bezpieczeństwo i zminimalizowanie możliwości włamania, możliwość cyklicznej kontroli stanu dachu bez konieczności wspinania się na drabinę, a także wyjątkowo przytulny klimat, jaki nadaje pomieszczeniu wpadające przez okna słońce. Okna dachowe są uchylno-obrotowe, co zapewnia doskonały komfort użytkowania, można zamontować okno w dowolnym momencie, nawet kiedy poddasze użytkowe jest już zamieszkane. Dobrze podczas montażu okien dachowych pamiętać o tym, żeby swobodnie sięgać do górnej części okna, aby komfortowo móc je otwierać i zamykać. Zgodnie z przepisami górna krawędź okna dachowego powinna znajdować się na wysokości 220 cm od podłogi, natomiast element dolnej krawędzi okna 110-140 cm nad podłogą.
Okno fasadowe ma wieloletnie tradycje i rzesze zwolenników. Wygoda w myciu, możliwość otworzenia na oścież i podziwiania widoków, czy ozdobienie go stylowymi tekstyliami nadającymi wnętrzom charakteru to niewątpliwe zalety tego rozwiązania. Najwygodniejsze w obsłudze są okna szczytowe na poddaszu wyposażone w mechanizm, który w zależności od potrzeb pozwala otworzyć okno na oścież, albo zaledwie uchylić je od góry. Zamontowane okno fasadowe zawsze wyposażone zostaje w parapet, który nierzadko służy również jako dodatkowe miejsce na rośliny domowe, lub stylowe dodatki do wyposażenia.
Sporządzając umowę na zakup i montaż okien, należy pamiętać również o zaznaczeniu i podpisaniu klauzuli dotyczącej przetwarzania danych osobowych, która od maja 2018 roku obowiązuje w przestrzeni publicznej.
Lukarny
Innym sposobem doświetlenia mieszkań na poddaszu są lukarny. Ten umieszczony na dachu element architektoniczny jest jednak najdroższym z rozwiązań, gdyż ich montaż determinuje zmiany w konstrukcji dachu. Lukarny są rodzajem nadbudówki, unoszącej do góry połać dachu tak, że w pionowej frontowej ściance powstaje miejsce na zwykłe okno. Tradycyjne lukarny konstruowane są na drewnianym szkielecie więźby dachowej. Modele lukarn murowanych pozwalają na zamontowanie nie tylko okna szczytowego, ale również balkonu i dużych drzwi balkonowych.
Lukarna z balkonem może być namiastką tarasu, oraz pełnić rolę doświetlenia pomieszczeń bez względu na ich przeznaczenie i funkcję. W zależności od kształtu wyróżniamy lukarny pulpitowe o prostokątnym daszku, lukarny z dachem trójspadowym ładnie komponującym się z pozostałą częścią zadaszenia domu, lukarny trójkątne, oraz lukarny zwane bawolim okiem. Ten ostatni sposób doświetlenia wnętrz jest obecnie dość rzadkim rozwiązaniem, jednak dość oryginalny kształt bardzo dobrze podkreśla dworkowy charakter klasycznych i tradycyjnych projektów domów.
Świetliki dachowe
Świetliki dachowe stosowane są nie tylko w celu doświetlenia poddasza, ale również pomagają w dobrej wentylacji pomieszczeń. Zróżnicowanie pod względem budowy, wielkości, a także wykorzystanego do konstrukcji materiału pozwala na ich wykorzystanie w niezliczonej ilości przestrzeni domowych i przemysłowych. Ich budowa jest bardzo prosta i polega na połączeniu rurą dwóch przezroczystych materiałów odbijających światło. Jeden koniec umiejscowiony na najczęściej metalowej konstrukcji wystaje nieco ponad połeć dachu, drugi usytuowany jest wewnątrz doświetlanego poddasza. Na domowym poddaszu użytkowym świetliki dachowe swoje zastosowanie znajdują z reguły w łazienkach, kuchniach, garderobach, oraz w spiżarniach.
Inne rozwiązania, które pozwolą doświetlić poddasze użytkowe
Zdarzają się poddasza użytkowe, na których nie da się zainstalować okien w ogóle, lub przykładowo tylko jedno niewielkie, bądź jedynie mały świetlik. Jeśli na poddaszu nie ma możliwości zamontowania wystarczającej ilości okien, dobrym sposobem na zwiększenie ilości światła dziennego wpadającego do pomieszczenia jest montaż luster. Lustra odpowiednio umiejscowione odbiją światło nawet z niewielkiego świetlika, rozjaśniając całe pomieszczenie na poddaszu. Duże tafle szkła montowane na różnych ścianach oprócz odbicia dostarczanej ilości światła, powiększą optycznie pomieszczenie. Innym sposobem jest montaż przeszklonych drzwi. W przypadku kiedy drzwi wychodzą na przedpokój lub klatkę schodową z oknem dachowym, pewna ilość promieni słonecznych rozświetli również pomieszczenie za drzwiami. Nieszablonowym sposobem na doświetlenie poddasza jest montaż luksferów. Luksfery mogą stać się elementem ściany zewnętrznej i pełnić dwojaką rolę. W dzień wpuszczają naturalne światło dzienne do pomieszczeń, wieczorem zaś oświetlają elewację, stanowiąc niebanalny element oświetlenia domu.
Poddasze nieużytkowe - czy wymaga doświetlenia?
Poddasze nieużytkowe, zwane zwykle strychem służy z reguły za przechowalnię, czyli miejsce na rozmaite przedmioty, na które zabrakło przestrzeni w domu. Sezonowo używana choinka, zapasowy materac lub łóżko, wózek dla dziecka, czy też zabawki i książki, z których wyrosły już dzieci znajdują tam swój spokojny kąt i czekają na ponownie użycie. W myśl zasad prawa budowlanego nie ma konieczności doświetlania poddasza nieużytkowego. Jednak to, że nie trzeba, wcale nie oznacza, że nie jest to korzystne.
Doświetlenie poddasza nieużytkowego, na którym nikt nie mieszka choćby jednym oknem, ma same zalety. Brak konieczności zapalania lampy lub latarki podczas poszukiwań zapomnianych dawno rzeczy i sprzętów, czy przygotowanie podczas budowy zaplecza na adaptację poddasza w przyszłości to niewątpliwe walory, które warto rozważyć. Doświetlenie poddasza nieużytkowego oknem zapewnia również wentylację, a co za tym idzie ochronę przechowywanych tam rzeczy. Doskonałym sposobem doświetlenia wnętrz nieużytkowych jest również montaż wyłazu dachowego.
